Đặng Nhật Minh – Đạo diễn huyền thoại của điện ảnh Việt Nam

Đặng Nhật Minh là một trong những đạo diễn hàng đầu của điện ảnh Việt Nam. Với hơn 50 năm hoạt động trong ngành điện ảnh, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng yêu điện ảnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hành trình sự nghiệp của người đạo diễn kiệt xuất này.

Đặng Nhật Minh là ai?

Đặng Nhật Minh là một đạo diễn, biên kịch điện ảnh kiêm chính trị gia, người Việt Nam. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nghệ thuật, Đặng Nhật Minh đã có niềm đam mê sâu sắc với điện ảnh từ nhỏ.Ông là người đầu tiên nhận giải thưởng Thành tựu trọn đời tại một liên hoan phim quốc tế. 

Tiểu sử đạo diễn Đặng Nhật Minh

Ông sinh ra vào ngày 11 tháng 5 năm 1938 tại Thừa Thiên Huế và được coi là một trong những đạo diễn hàng đầu của điện ảnh Việt Nam. Sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, ông theo học khoa Văn chương của Đại học Tổng hợp Hà Nội. Tuy nhiên, do sự việc lịch sử, ông bị buộc phải rời khỏi trường và sau đó theo học khoa Sân khấu Đại học Leningrad (Liên Xô) – nay là thành phố Saint Petersburg của Nga. Tại đây, ông đã được đào tạo về nghệ thuật điện ảnh và quay trở về Việt Nam vào năm 1965 để bắt đầu sự nghiệp điện ảnh.

Sự nghiệp của đạo diễn Đặng Nhật Minh

Khởi đầu với những bộ phim tài liệu theo sự phân công của hãng phim và nhà nước Việt Nam, Đặng Nhật Minh dần có những tác phẩm cho riêng mình. Ông kiên trì với nguyên tắc chỉ đạo diễn những bộ phim do chính mình viết kịch bản, và đã tạo nên những tác phẩm có sự đồng nhất về mặt biểu đạt cũng như mang đậm phong cách đặc trưng cá nhân.

Sau khi tạo sự chú ý trong làng điện ảnh Việt Nam với tác phẩm “Thị xã trong tầm tay,” đạo diễn đã tiếp tục đánh dấu tên tuổi mình bằng bộ phim “Bao giờ cho đến tháng Mười” (1984). Tại Liên hoan phim Việt Nam, bộ phim không chỉ đoạt giải Bông sen vàng danh giá trong hạng mục phim truyện điện ảnh, mà còn giúp anh đạt được danh hiệu Đạo diễn xuất sắc lần đầu trong sự nghiệp điện ảnh của mình. Tuy nhiên, trước khi được công chiếu, bộ phim đã phải trải qua một loạt cuộc kiểm duyệt khắt khe lên đến 13 lần, do sự khác biệt trong cách thể hiện tư duy làm phim, trước khi Tổng Bí thư Trường Chinh quyết định cho phép nó ra mắt trước công chúng. Năm 1985, Bao giờ cho đến tháng Mười được công chiếu tại Liên hoan phim quốc tế Hawaii.

Năm 1993, Đặng Nhật Minh đã đăng bài viết truyện ngắn có tựa đề “Ngôi nhà xưa” trên trang Văn nghệ của một tờ báo. Sau đó, vào năm 2000, bộ phim tâm lý có tựa đề “Mùa ổi,” được dựa trên câu chuyện trong tác phẩm truyện ngắn kia, đã được giới thiệu tại Liên hoan phim quốc tế Locarno. Tại đây, bộ phim của ông đã giành được hai giải thưởng. Sau đó, nó tiếp tục được chiếu ở nhiều liên hoan phim quốc tế khác, bao gồm Hà Lan, Thụy Sĩ, Nauy, Pháp và Bỉ.

Sau đó, đạo diễn Đặng Nhật Minh còn có nhiều thành công khác với những bộ phim: Trở về, Hà Nội mùa đông năm 46, Đừng đốt, Hoa nhài,…

Ngoài sự nghiệp điện ảnh, Đặng Nhật Minh còn có sự nghiệp sáng tác với việc viết truyện ngắn, hồi ký và kịch bản phim. Ông đã xuất bản nhiều tác phẩm như Người gió cuối cùng, Truyện ngắn Đặng Nhật Minh, Hồi ký – Đặng Nhật Minh và các kịch bản phim như Đừng Đốt, Cô Gái Trên Sông, Thương Nhớ Đồng Quê…

Tác Phẩm

Ngoại trừ 2 tác phẩm đầu tay, gần như toàn bộ các bộ phim điện ảnh của Đặng Nhật Minh đều giành được các giải thưởng trong và ngoài nước. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm:

Phim tài liệu

• 1965 Theo chân người địa chất
• 1967 Hà Bắc quê hương Nguyễn Hữu Tuấn
• 1975 Tháng Năm – Những gương mặt
• 1980 Nguyễn Trãi Nguyễn Quang Tuấn
• 1996 Hồ Chí Minh với Trung Quốc Không
• 2015 Lê Bá Đảng – Từ Bích La đến Paris

Phim điện ảnh

• 1970 Chị Nhung Có Không Đồng đạo diễn với Nguyễn Đức Hinh.
• 1974 Những ngôi sao biển Có Còn có tên Ngôi sao trên biển.
• 1978 Ngày mưa cuối năm Đồng biên kịch với Phạm Ngọc Lan.
• 1983 Thị xã trong tầm tay
• 1985 Bao giờ cho đến tháng Mười
• 1987 Cô gái trên sông
• 1989 Chỉ một người còn sống
• 1994 Trở về
• 1995 Thương nhớ đồng quê
• 1997 Hà Nội mùa đông năm 46
• 2001 Mùa ổi
• 2002 Người Mỹ trầm lặng
• 2009 Đừng đốt
• 2022 Hoa nhài

Trong đó, Bao Giờ Cho Đến Tháng Mười được xem là tác phẩm nổi bật nhất của Đặng Nhật Minh. Bộ phim này đã giành được nhiều giải thưởng quốc tế và được đánh giá là một trong những phim châu Á hay nhất mọi thời đại.

Giải Thưởng

Danh sách giải thưởng và đề cử

• 1973 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2 – Chị Nhung Bằng khen
• 1977 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 4 – Tháng 5 Những gương mặt – Bông sen bạc
• 1980 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5 – Nguyễn Trãi – Bông sen bạc
• 1983 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 6 – Thị xã trong tầm tay – Bông sen vàng,Biên kịch xuất sắc
• 1985 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 7 – Bao giờ cho đến tháng Mười – Bông sen vàng, Đạo diễn xuất sắc
• 1987 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8 – Cô gái trên sông – Bông sen bạc
• 1996 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 11 – Thương nhớ đồng quê
• Phim tài liệu Hồ Chí Minh với Trung Quốc – Bông sen vàng
• 1999 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 12 – Hà Nội mùa đông năm 46 – Bông sen bạc, Đạo diễn xuất sắc
• 2001 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 13 – Mùa ổi – Bông sen vàng
• 2009 Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 16 – Đừng đốt – Bông sen vàng, Biên kịch xuất sắc

Giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam

• 1995 Giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam 1994 – Trở về – Giải B
• 1996 Giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam 1995  – Thương nhớ đồng quê – Giải A
• 1997 Giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam 1996- Hồ Chí Minh với Trung Quốc Giải A
• 1998 Giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam 1997 – Hà Nội mùa đông năm 46
• 2001 Giải thưởng Hội Điện ảnh Việt Nam 2000 – Mùa ổi

Giải cánh diều

• 2010 Giải thưởng Cánh diều 2009 – Đừng đốt – Đạo diễn xuất sắc
• Đề cử tại Cánh Diều Vàng 2023 cho phim điện ảnh xuất sắc nhất với phim “Hoa Nhài”.

Liên hoan phim quốc tế

• 1971 Liên hoan phim quốc tế Moskva lần thứ 7 – Chị Nhung- Giải thưởng chính (đề cử) – Giải của Hội Liên hiệp phụ nữ Liên Xô – Bằng khen
• 1973 Liên hoan Thanh niên Thế giới (en) – Bằng khen
• 1985 Liên hoan phim quốc tế Moskva lần thứ 14 – Giải thưởng chính -Bao giờ cho đến tháng Mười Đề cử, Giải của Ủy ban Bảo vệ hòa bình, Liên hoan phim ba châu lục, Giải Khí cầu đốt lửa vàng- Đề cử, Liên hoan phim quốc tế Hawaii- Giải của ban giám khảo – Giải đặc biệt
• 1989 Liên hoan phim châu Á-Thái Bình Dương – Giải đặc biệt
• 1994 Trở về – Giải đặc biệt
• 1995 Giải Kodak – Thương nhớ đồng quê
• 1996 Liên hoan phim quốc tế Namur (en), Giải ACCT Promotional, Liên hoan phim quốc tế Rotterdam, Giải NETPAC, Liên hoan phim ba châu lục – Giải Khí cầu đốt lửa vàng (đề cử), Giải khán giả
• 1997 Liên hoan phim quốc tế Fribourg, Liên hoan phim quốc tế Vesoul 
• 2000 Liên hoan phim quốc tế Locarno – Giải Báo vàng – Mùa ổi (Đề cử), Giải của ban giám khảo trẻ, Giải Donkihote Đoạt giải, Liên hoan phim quốc tế Namur – Bằng khen đặc biệt
• 2001 Liên hoan phim quốc tế Singapore – Phim châu Á hay nhất (Đề cử) , Liên hoan phim quốc tế Rotterdam – Giải NETPAC, Liên hoan phim quốc tế Oslo (Nauy), Hiệp hội phê bình phim quốc tế 
•  – Giải đặc biệt.
• 2009 Liên hoan phim quốc tế Fukuoka (Nhật Bản) – Phim hay nhất do khán giả bình chọn – Đừng đốt
• 2022 Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ 6 – Phim dài xuất sắc nhất Hoa nhài (đề cử).

Về đời tư, đạo diễn Đặng Nhật Minh có vợ là bà Nguyễn Phương Nghi và hai con là Đặng Nhật Tân và Đặng Phương Nga. Cả hai con ông cũng đều là những nghệ sĩ hàng đầu của điện ảnh Việt Nam. Đặng Nhật Minh là một trong những đạo diễn hàng đầu của điện ảnh Việt Nam. Với những tác phẩm nổi tiếng và các giải thưởng danh giá, ông đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng công chúng yêu điện ảnh.

Xem thêm: Võ Thanh Hòa – Đạo diễn của những bộ phim hài tết trăm tỷ